Badania nad agresją i przemocą były i są nadal obszarem obfitującym w kontrowersje. Dyskusje na temat przemocy są skomplikowane ze względu na podtekst interpersonalny, polityczny i naukowy. Większość debaty naukowej toczy się wokół źródła agresji i przemocy w społeczeństwie oraz tego, czy jest ona nieodłącznym elementem ludzkiej natury, czy też jej przyczyny tkwią w konstrukcji społeczeństwa.

Zachowania agresywne są uwarunkowane więzami społecznymi i relacjami. Agresja może być uzasadniona i stosowana w celu ochrony lub destrukcyjna i stosowana w celu ataku. Może się ona przejawiać w różnych formach i przejawach, może mieć charakter ukryty, jawny, indywidualny lub grupowy.

Zachowania agresywne u dzieci są uwarunkowane szeregiem czynników

Czynniki osobowościowe (niski poziom wychowania, nieadekwatnie niska samoocena, duża impulsywność, nadużywanie alkoholu, narkotyków, gier komputerowych, gotowość do podejmowania ryzyka, ograniczone poczucie samozachowawczości);

Czynniki behawioralne (zachowania destrukcyjne, wandalizm, zachowania bez celu, wagary i słabe wyniki w nauce, wczesne kontakty seksualne, kartoteka policyjna i wczesna kartoteka kryminalna);

Czynniki społeczne (kult przemocy w społeczeństwie, wpływ mediów, zachowania dewiacyjne rodziców, niski status socjoekonomiczny rodziny, uzależnienie od wsparcia społecznego, zmiana opiekunów, wykorzystywanie rodzinne i seksualne, przyjaciele o zachowaniach dewiacyjnych.

Konflikty wewnątrzrodzinne (rozwód rodziców, pojawienie się innego opiekuna, drugie dziecko w rodzinie, wygórowane oczekiwania naukowe, które nie zawsze odpowiadają możliwościom i zdolnościom dziecka). Dzieci z rodzin dysfunkcyjnych częściej stają się przestępcami niż dzieci wychowujące się w dobrych, zamożnych rodzinach. Nadopiekuńczy lub obojętni rodzice również mogą wywołać agresywne zachowania u dziecka.

Problemy osobiste (początek okresu dojrzewania i związane z tym problemy fizjologiczne i psychologiczne). Niezadowolenie z własnego wyglądu, nieadekwatne postrzeganie ze strony dorosłych: jestem dorosły, a traktują mnie jak dziecko. Rozwój krytycznego myślenia pozwala nastolatkowi kwestionować działania dorosłych, protestować przeciwko ich moralności.

Szkolni dręczyciele to często mężczyźni

„Typowi agresorzy” zachowują się w sposób wyzywający w stosunku do rówieśników i dorosłych. Są impulsywne, dominujące, mniej wrażliwe na ból i preferują przemoc jako najbardziej dogodny sposób rozwiązywania sporów i sytuacji konfliktowych. Agresorzy mają również niski próg frustracji i brak kontroli w sytuacjach afektywnych.

Są silniejsi fizycznie od swoich kolegów z klasy i innych rówieśników, zwłaszcza tych, których ścigają i wybierają na „ofiary”. Dzieci, które zdobyły wątpliwą popularność „agresora” w niższych klasach, tracą swój status i stają się mniej szanowane i wpływowe w wyższych klasach, ale nie tak niekochane jak typowa ofiara. Większość agresorów to pewne siebie, silne osobowości, o demonstracyjnym, prowokacyjnym usposobieniu.

Pedagodzy szkolni zwracają uwagę, że obserwując tych nastolatków, trudno jest określić, czy zachowania agresywne są cechą osobowości i charakteru, czy też zewnętrzną fasadą, za którą kryje się lęk, kompleksy i niepewność. Jeśli chodzi o agresorów w szkole, to prawie natychmiast mówi się o uczniach z gorszymi ocenami, odrzuconych przez szkołę, z problemami rodzinnymi i osobistymi. Ponadto, zachowania agresywne obserwuje się również u dzieci zaawansowanych fizycznie, bez wyraźnych problemów w nauce, pochodzących z rodzin o dobrej sytuacji materialnej i zdrowych. Wreszcie, dzieci niepełnosprawne umysłowo i fizycznie mogą być agresorami lub sprawiać kłopoty.

Pełne informacje nt. jak sobie radzić z przemocą w szkole znajdziecie pod tym linkiem.